Otyłość – czym jest otyłość wśród dzieci ?

Już ponad 45 lat temu (w 1974 roku) eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zakwalifikowali otyłość jako chorobę cywilizacyjną i zasugerowali, że przeciągu następnych lat może stać się ona jednym z głównych problemów medycznych naszej cywilizacji. Przewidywania te potwierdziły liczne dane statyczne, które mówią, iż liczba dzieci i młodzieży zmagających się z nadmierną ilością kilogramów wzrosła z około 11 milionów (w latach 70 poprzedniego wieku) do blisko 130 milionów (współcześnie) oraz że z roku na rok zwiększa się w zastraszającym tempie. Zatem, czy problem otyłości dotyczy również dzieci w naszym kraju, jakie są jej krótkoterminowe i odległe konsekwencje zdrowotne i społeczne oraz jak sobie z nią radzić? Tak. Przybliżamy ten problem.

Czym jest otyłość?

Otyłość definiuje się jako nadmierne, przekraczające zapotrzebowanie oraz niebezpieczne dla zdrowia nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie (powyżej 20% masy ciała u mężczyzn oraz 25% masy ciała u kobiet). W powszechnej opinii pojęcie to mylnie utożsamiane jest z nadwagą, która w rzeczywistości jest stanem łagodniejszym, niejako wyprzedzającym wystąpienie otyłości.

W populacji dzieci oraz młodzieży (przed ukończeniem 18 roku życia) do oceny stanu odżywienia wykorzystywane są specjalne tabele lub też siatki centylowe BMI (indeks masy ciała wyliczany ze wzoru – masa ciała w kilogramach/wzrost w centymetrach do potęgi drugiej) uwzględniające wiek dziecka oraz jego płeć. Zgodnie z aktualnie obowiązującą definicją Światowej Organizacji Zdrowia pozwala to rozpoznać nadwagę/otyłość w następujących sytuacjach:

• Nadwaga – jest to zaburzenie stanu odżywienia, dla którego BMI mieści się zakresie od 85 do 95 centyla dla wieku oraz płci dziecka.
• Otyłość – jest to zaburzenie stanu odżywienia, dla którego BMI przekracza 95 centyli dla wieku oraz płci.

Otyłość w populacji dzieci oraz młodzieży w naszym kraju – epidemiologia

Zarówno w naszym kraju, jak i na całym świecie prowadzi się liczne, zakrojone na szeroką skalę badania populacyjne. Ich zadaniem jest próba dokładnego oszacowania liczby dzieci oraz młodzieży cierpiących na otyłość. Spośród nich na szczególną uwagę zasługują następujące projekty:

• Badanie PITNUTS – badanie to były prowadzone do 2016 roku i wykazało, iż z problemem nadwagi/otyłości zmaga się około 10% dzieci w wieku 1-3 lata, a dodatkowe 18,4% maluchów jest zagrożone wystąpieniem tych zaburzeń stanu odżywienia w najbliższych latach.
• Badanie COSI– badanie to również prowadzone było do roku 2016 i wykazało, iż nadwaga/otyłość dotyczy co trzeciego 8-latka.
• Badanie przeprowadzone przez Instytut Żywności i Żywienia – badanie to dotyczyło dzieci w wieku szkolnym i wykazało, iż co piąty gimnazjalista zmaga się z problemem nadmiernej masy ciała.
• Międzynarodowe badanie HBSC – wstępne wyniki tego badania wskazują na zwiększoną częstość występowania nadwagi/otyłości wśród dzieci w naszym kraju (odpowiedni 29,7% chłopców oraz 14,3% wśród dziewcząt).

Wyniki poszczególnych badań populacyjnych mogą się nieco od siebie różnić. Nie zmienia to jednak faktu, iż problem nadmiernej ilości kilogramów wśród dzieci oraz młodzieży jest coraz częsty i nadal narasta.

Negatywne konsekwencje zdrowotne otyłości u dzieci i młodzieży

Otyłość jest chorobą, której negatywne skutki zdrowotne mogą manifestować się zarówno już od wczesnego dzieciństwa, jak i dopiero w życiu dorosłym. Wśród nich można wymienić między innymi:

• Nadciśnienie tętnicze – chociaż u dzieci występuje stosunkowo rzadko, plaga otyłości znacznie zwiększyła częstość jego występowania w tej grupie wiekowej.
• Zaburzenia gospodarki węglowodanowej – ich najcięższym przejawem jest cukrzyca typu 2.
• Zaburzenia gospodarki lipidowej – składają się na nie wysoki poziom cholesterolu LDL, niski cholesterolu HDL oraz wysoki poziom triglicerydów. W perspektywie czasu zwiększają one istotnie prawdopodobieństwo chorób sercowo-naczyniowych (na przykład zawału serca w młodym wieku).
• Zespół policystycznych jajników – może nie dawać żadnych objawów w wieku dziecięcym, ale wśród dorosłych kobiet jest najczęstszą przyczyną niepłodności.
• Zaburzenia kostno-stawowe – są one związane z nadmiernym obciążeniem na struktury kostne oraz stawowe. Mogą objawiać się bólem podczas poruszania się i przyczyniać do znacznego stopnia inwalidztwa w dorosłym życiu.
• Zaburzenia emocjonalne – niektóre badania łączą z otyłością zaburzenia takie jak depresja, różnego rodzaju fobie, czy też zachowania kompulsywne.
• Nowotwory w wieku dorosłym – współcześnie wiemy, iż otyłość u dzieci zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia u nich w przyszłości między innymi raka jelita grubego, czy też raka trzonu macicy.
• Bezdech senny – zaburzenia to może pojawiać się w przebiegu otyłości już u małych dzieci i znacznie pogarsza u nich jakoś snu (przekłada się to bezpośrednio na gorsze wyniki w szkole oraz inne problemy zdrowotne).

Walka z otyłością u dzieci i młodzieży – regularny wysiłek fizyczny

Regularna aktywność fizyczna jest jednym z podstawowych elementów profilaktyki oraz walki z otyłością wśród dzieci i dorosłych (jej rolę w zachowaniu zdrowia podkreślał już grecki filozof Hipokrates). Zaleca się, aby składała się na nią codzienna aktywność ruchowa w domu i poza nim (rekomendowane jest przechodzenie każdego dnia dystansu równego 10 tysięcy kroków), jak i ćwiczenia stricte nakierowane na zmniejszenie masy ciała (45-60 minut ćwiczeń w zakresie utrzymywania wartości 60% tętna maksymalnego). Co więcej, podkreśla się, iż w populacji pediatrycznej zwiększenie aktywność fizycznej jest skuteczniejsze, gdy zaangażuje się w nią cała rodzina małego pacjenta.

Naszą rekomendacją dla rodziców chcących zaktywizować swoje dzieci i pomóc im schudnąć są drabinki gimnastyczne:

• Champion dla całej rodziny
• Fushion Plus

Przystosowane są one do montażu w większości pomieszczeń, pozwalają na stworzenie wielofunkcyjnej strefy sportowej w zaciszu własnego domu oraz są doskonałym narzędziem do wykonywania ćwiczeń i zabaw gimnastycznych przez wszystkich członków rodziny. Tym samym produkty naszej firmy nie są jednym z wielu dostępnych na rynku przyrządów ćwiczeniowych, a sposobem na zamianę nudnych i nielubianych przez malucha ćwiczeń na codzienny rytuał zabawy z rodzicami i rodzeństwem. Nie bez znaczenia jest tu również możliwość wykorzystania ich do ćwiczeń innych niż odchudzające – ćwiczeń rozciągających czy też zwiększających koordynację ruchową i szybkość.

Otyłość jest chorobą XXI wieku, a jednym z najlepszych sposób walki z nią jest zwiększenie codziennej aktywności fizycznej, która najlepsze efekty przyniesie stając  się codzienną zabawą, a nie tylko smutnym obowiązkiem.